Strefa mężczyzny – choroby żył

Strefa Pacjenta – Mężczyzna

Strefa Mężczyzny

Choroby żył dotykają mężczyzn w szczególny sposób – ich układ naczyniowy funkcjonuje nieco inaczej niż u kobiet. Najnowsze badania pokazują zaskakującą prawidłowość: Panowie aż czterokrotnie rzadziej zmagają się z niewydolnością żylną kończyn dolnych. To istotna różnica wynika z odmiennych uwarunkowań biologicznych – brak Panom obciążeń związanych z ciążą oraz prezentują dużo niższy poziom estrogenów w organizmie. Jednak mężczyźni mają swoją specyfikę – są zazwyczaj bardziej aktywni fizycznie, często podejmują intensywne ćwiczenia siłowe. Jak tego typu aktywność wpływa na ich układ żylny? Ta kwestia wymaga szczególnej uwagi, ponieważ właściwe zrozumienie zależności między wysiłkiem fizycznym a zdrowiem żył może pomóc w skutecznej profilaktyce i ich leczeniu.

Czy wiesz, że?

  • jedną z częstszych przyczyn wczesnego występowania żylaków u mężczyzn jest niekorzystna budowa układu anatomicznego żył w jamie brzusznej i miednicy?
  • problem żylaków powrózka nasiennego dotyka aż 10-15% populacji męskiej, a proces chorobowy najczęściej rozpoczyna się od lewej strony ciała?
  • żylaki powrózka nasiennego występują u 35% mężczyzn z niepłodnością pierwotną?
  • wykonywanie intensywnych ćwiczeń siłowych z nadmierną aktywacją tłoczni brzusznej może prowadzić do powstania tzw. przecieków żylnych kończynowych, co w konsekwencji powoduje rozwój żylaków na nogach?
  • choć częstość występowania zakrzepicy żył głębokich jest podobna u obu płci, to u mężczyzn ryzyko nawrotu jest znacznie wyższe i wynosi 10%, podczas gdy u kobiet tylko 2-5%?

Topografia patologii żylnych u Mężczyzn

Niewydolność żylna kończyn dolnych

Niewydolność żylna kończyn dolnych dotyka mężczyzn znacznie rzadziej niż kobiety, jednak mechanizm jej powstawania jest złożony. U podstaw schorzenia leży nadmierna podatność żył na rozciąganie oraz dysfunkcja zastawek żylnych, która może mieć podłoże genetyczne (np. rzadkie ich rozmieszczenie w naczyniu żylnym). Przełomowe odkrycia w diagnostyce obrazowej, szczególnie badania USG Doppler żył oraz wenografia rezonansu magnetycznego (MRV), rzuciły nowe światło na naturę tego schorzenia u mężczyzn. Nasze wieloletnie obserwacje na grupie kilku tysięcy zdiagnozowanych Pacjentów płci męskiej bardzo się do tego przyczyniły. Okazuje się, że znaczna część przypadków niewydolności żylnej kończynowej ma charakter wtórny do wyjściowo występującej niewydolności żylnej miednicy, która najczęściej wynika z indywidualnych uwarunkowań anatomicznych i nadużywania ćwiczeń siłowych.

Anatamia i jeszcze raz anatomia

U mężczyzn wtórna niewydolność żył kończyn dolnych wynika z charakterystycznych nieprawidłowości anatomicznych w układzie naczyniowym. Kluczową rolę odgrywają dwa mechanizmy: ucisk na lewy spływ biodrowy oraz zaburzenia odpływu (na różnym tle) na poziomie spływu lewej żyły nerkowej. Jedną, ale nie najczęstszą z postaci tego zjawiska jest zespół kliniczny o nazwie: zespół „dziadka do orzechów”. Dochodzi w nim do niewydolności lewej żyły jądrowej (gonadalnej), co w konsekwencji prowadzi do powstania żylaków powrózka nasiennego. Szczególnie istotny jest fakt, że u większości młodych mężczyzn pierwsze objawy pojawiają się w postaci poszerzonych drobnych naczyń (teleangiektazji żylnych), a dopiero później rozwija się atypowy układ żylaków. To charakterystyczny wzorzec wskazujący na niewydolność żylną miednicy. W większości przypadków źródłem problemu jest dysfunkcja żył gonadalnych, przeważnie jednostronna – dotycząca lewej żyły jądrowej, rzadziej występująca obustronnie.

Ze względu na złożony charakter zaburzeń naczyniowych konieczna jest precyzyjna diagnostyka, obejmująca badanie USG Doppler żył, a w bardziej skomplikowanych przypadkach wenografię rezonansu magnetycznego (MRV) lub wenografię tomografii komputerowej (CTV). Właściwa ocena układu żylnego miednicy pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia, które może obejmować zarówno metody zachowawcze (np. kompresjoterapię), jak i leczenie małoinwazyjne, np. embolizację niewydolnych żył gonadalnych.

Wczesne wykrycie zaburzeń w odpływie żylnym ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania progresji choroby i jej powikłaniom, takim jak przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych, żylaki moszny czy przewlekły ból miednicy.

Żylaki powrózka nasiennego

Żylaki powrózka nasiennego (łac. varicocele) to poszerzone naczynia żylne tzw. splotu wiciowatego. W warunkach prawidłowych żyły te drenują krew z obszaru moszny, odprowadzając ją dogłowowo. Normalnie mają one średnicę do 1.0-1.5 mm.

Z praktyki zespołu Kliniki Flebologii wynika, iż duże żylaki (śr. > 4-5 mm) zlokalizowane w worku mosznowym często wynikają z przyczyn, które w rutynowej diagnostyce urologicznej są zwykle pomijane. Z tego względu w diagnostyce rozszerzonej zalecane jest wykonanie badań USG Doppler żył miednicy i jamy brzusznej oraz wenografii metodą rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Szacuje się, że problem żylaków powrózka nasiennego dotyczy 15% mężczyzn. Najczęściej rozpoczynają się one po stronie lewej i umiejscawiają się w lewej części worka mosznowego. Z czasem problem przenosi się na drugą stronę ciała oraz generuje żylaki na nogach. Taka kolejność wynika z faktu, że w większości przypadków przyczyną omawianego problemu jest niewydolność lewej żyły jądrowej. Proces propagacji refluksu, czyli jego przenoszenia, odbywa się drogą zstępującą, a więc w mechanizmie tworzenia przecieków żylnych kończynowych.

Czy wiesz, że?

Niewydolność żylna miednicy typu męskiego, w tym jej najczęstszy objawy, czyli żylaki powrózka nasiennego to jedna ze schorzeń żylnych, którą można skutecznie leczyć małoinwazyjnymi technikami embolizacyjnymi, bez konieczności znieczulenia ogólnego.

Jak powstają żylaki powrózka nasiennego?

Żylaki powrózka nasiennego to problem dotykający blisko 15% populacji męskiej.

Leczenie niewydolność żylnej miednicy

Leczenie żylaków powrózka nasiennego (najczęstszej manifestacji klinicznej i hemodynamiczne męskiej niewydolności żylnej miednicy) współcześnie odbywa się praktycznie wyłącznie przy użyciu technik wewnątrzżylnych przezskórnych (tzw. techniki embolizacyjne). Jest to tak naprawdę jedyna małoinwazyjna forma leczenia przyczynowego. Leczenie chirurgiczne, zarówno przy użyciu mikrochirurgii czy laparoskopii, to tak naprawdę z definicji leczenie objawowe (podobnie jak usuwanie żylaków na podudziach w przypadku leczenia niewydolności żylnej kończyn dolnych). Zabiegi embolizacyjne wykonywane są z dostępu przezskórnego, bez konieczności znieczulenia ogólnego. Leczenie żylaków powrózka nasiennego przez lekarzy Kliniki Flebologii poprzedzone jest zawsze wnikliwą diagnsotyką obrazową (USG Doppler żył miednicy i jamy brzusznej, wenografią MR lub TK oraz flebografią wykonywaną śródzabiegowo).

Rola sportów siłowych

Brak cyklicznych zmian hormonalnych oraz mechanicznego ucisku powiększonej macicy (charakterystycznego zjawiska dla ciąży), sprawiają, że niewydolność żylna u mężczyzn diagnozowana jest niemal czterokrotnie rzadziej niż u kobiet.

Jednak wśród mężczyzn znacznie częściej występuje powysiłkowa niewydolność żylna, będąca konsekwencją stosowania dużych obciążeń siłowych podczas aktywności fizycznej, zwłaszcza w sportach ekstremalnych i treningach siłowych.

Największe zagrożenie dla układu żylnego stanowią takie zajęcia siłowe, jak: kulturystyka czy crossfit, które prowadzą do gwałtownego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej (aktywacja tłoczni brzusznej). Nagłe skoki ciśnienia wewnątrzbrzusznego przenoszą się na żyły oraz sploty żylne miednicy i worka mosznowego, powodując tzw. przecieki żylne kończynowe. Ich konsekwencją jest przeciążenie łożyska żylnego i rozwój żylaków kończyn dolnych.

W ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost liczby pacjentów z niewydolnością żylną wśród osób regularnie korzystających z siłowni. W przypadku zaawansowanych postaci niewydolności żylnej – takich jak duże żylaki, zespół pozakrzepowy czy owrzodzenia żylne goleni – często konieczne jest ograniczenie intensywnych treningów siłowych.

Należy również pamiętać, że nadmierna eksploatacja nóg podczas biegania może przyczynić się do rozwoju niewydolności żylnej. Przeciążenie żył śródmięśniowych i uszkodzenie żył przeszywających (tzw. perforatorów) zwiększa ryzyko tego schorzenia. Dlatego osobom preferującym ten rodzaj aktywności zaleca się stosowanie kompresjoterapii sportowej, która wspomaga funkcjonowanie układu żylnego i minimalizuje ryzyko przeciążeń.

Kompresjoterapia

Zakrzepica żylna u mężczyzn

Potencjalne ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej u mężczyzn jest niższe, niż u kobiet. Wynika to z braku niekorzystnego wpływu ciąży na układ żylny oraz braku stosowania doustnej antykoncepcji, czy hormonalnej terapii zastępczej. 

Co ciekawe, chociaż częstość występowania zakrzepicy żył głębokich w populacjach mężczyzn i kobiet jest zbliżona (za wyjątkiem okresu ciąży i połogu), to u Panów obserwujemy wyraźnie wyższą częstość występowania jej nawrotów, odpowiednio: 10%, w porównaniu do 2-5% u kobiet.

Zakrzepica żył kończy dolnych u mężczyzn znacznie częściej występuje po stronie lewej, niż po prawej (2:1). Obustronne procesy zakrzepowe to rzadkość – występują maksymalnie w 8% przypadków.

Ciekawostka: zakrzepica żylna obejmująca swym zasięgiem całą kończynę dolną u mężczyzn występuje w 22% przypadków, natomiast u kobiet stanowi blisko połowę (48%) przypadków.

Umów wizytę w Klinice Flebologii