Żylaki macicy Klinika Flebologii / Niewydolność żylna miednicy u kobiet / Żylaki macicy Wprowadzenie Opis schorzenia Czynniki ryzyka Rozpoznanie i diagnostyka Metody leczenia Często zadawane pytania Wprowadzenie Żylaki macicy stanowią złożony problem kliniczny związany z patologicznym poszerzeniem naczyń żylnych w obrębie miednicy mniejszej, ze szczególnym uwzględnieniem niewydolności żylnej w obrębie układu jajnikowo-macicznego. Macica jest jednym z lepiej unaczynionych narządów ciała kobiety. Jej układ żylny współgra z całym systemem naczyń żylnych kończyn dolnych, miednicy małej i jamy brzusznej. Układ żylny macicy, do którego zaliczamy żyły narządu rodnego i sploty żylne przymacicz to jedne z większych naczyń rezerwuarowych w ciele kobiety. Jest to zaleta (np. w czasie ciąży), ale zarazem i wada, gdyż może doprowadzić do powstania dużych żylaków, które istotnie zaburzają cykl kobiety, wydłużają miesiączki, zwiększają ich obfitość, bolesność i co równie ważne przeciążają resztę żył w mechanizmie zstępującym, bądź anastomotycznych połączeń równoległych. Układ żylny macicy przechodzi wówczas dramatyczne zmiany, które są niezbędne do zapewnienia prawidłowego rozwoju płodu. Proces adaptacji rozpoczyna się już w pierwszych tygodniach ciąży i postępuje aż do jej zakończenia. Ściany żył macicznych w czasie ciąży stają się cieńsze i bardziej rozciągliwe, aby mogło dojść do ich adaptacyjnego rozciągania. Średnica naczyń macicznych w ciąży potrafi poszerzyć się kilkukrotnie. W czasie ciąży system żylny przechodzi dramatyczne zmiany – naczynia znacząco się poszerzają, wydłużają i stają się bardzo kręte. Przepływ krwi przez macicę wzrasta z około 50-60 ml/min. (przed ciążą) do nawet 500-750 ml/min. w III trymestrze ciąży.W ciąży rozbudowie ulegają sploty żylne śródmacicza i przymacicz oraz połączenia jajnikowo-maciczne. Hormonozależna niewydolność lewej żyły jajnikowej, a później prawej, stanowią najczęstszą przyczynę objętościowego przeciążenia żył macicy w pierwszych dwóch trymestrach ciąży. Zaburzenia odpływu żylnego z macicy – wynikające z poszerzenia i ucisku żył biodrowych wewnętrznych – występują na dalszym etapie ciąży (III trymestr). Opis schorzenia Układ żylny macicy tworzy niezwykle złożoną i potencjalnie obszerną sieć naczyń krwionośnych. Wewnątrz samej macicy, w jej ścianie mięśniowej (tzw. myometrium), znajdują się liczne i drobne żyły śródmięśniowe, które układają się w trzech warstwach. Te małe naczynia żylne zbierają krew z poszczególnych obszarów macicy i odprowadzają ją do większego systemu naczyń, znanego jako splot żylny maciczny (ang. uterine venous plexus). Splot żylny maciczny tworzy duże łożysko naczyniowe płynnie połączone ze splotami żylnymi przymacicz (ang. parauterine venous plexus). Fizjologicznie naczynia żylne maciczne i przymaciczne mają średnicę około 2-4 milimetrów i charakteryzują się dużą elastycznością, co pozwala im dostosowywać się do zmian zachodzących w macicy podczas cyklu miesiączkowego czy ciąży. Splot żylny maciczno-przymaciczny łączy się z żyłami jajnikowymi, tworząc rozbudowany system drenażu żylnego, znany jako splot żylny maciczno-jajnikowy. Schematycznie przedstawiony układ żylny macicy i przydatków. Krew z trzonu macicy preferencyjnie odpływa przez żyły narządowe zwane żyłami macicznymi (ang. uterine veins), które są nieco większymi naczyniami o średnicy 3-5 milimetrów. Żyły te przebiegają w przymaciczach i odprowadzają krew do żył biodrowych wewnętrznych. W okolicy macicy znajdują się ponadto liczne połączenia dodatkowe (tzw. anastomozy żylne), co tworzy swego rodzaju sieć bezpieczeństwa. W przypadku utrudnień w odpływie krwi żylnej przepływ przekierowywany jest do alternatywnych dróg odpływu. O splocie żylnym pochwowym można przeczytać więcej na stronie poświęconej żylakom pochwy. Czynniki ryzyka Czynniki anatomiczne nieprawidłowości w budowie układu żylnego miednicy i jamy brzusznej ucisk na naczynia żylne przez inne struktury anatomiczne wady wrodzone układu rozrodczego i układu moczowego Czynniki genetyczne wadliwa budowa zastawek żylnych bądź rzadkie rozłożenie w naczyniach predyspozycje rodzinne do chorób układu żylnego (np. wiotkość ściany naczyniowej) zaburzenia w budowie tkanki łącznej (np. w zespole Ehlersa-Danlosa) Czynniki hormonalne zwiększone stężenie estrogenów (endo- bądź egzogenne) liczba ciąż i porodów (ryzyko wzrasta z każdą kolejną ciążą) zespół policystycznych jajników Pociążowa niewydolność lewej żyły jajnikowej (LOV) to najczęstsza przyczyna żylaków macicy i żylaków przymacicz. Mechanizm powstawania W warunkach prawidłowych odpływ żylny z narządu rodnego odbywa się żyłami jajnikowymi i żyłami macicznymi, a następnie przez układ żył biodrowych wewnętrznych. Do zaburzenia tego stanu dochodzi najczęściej w przebiegu hipoplazji bądź ucisku lewej żyły nerkowej lub w czasie ciąży. Ciąża jest niewątpliwie czynnikiem patofizjologicznym, który w sposób najbardziej gwałtowny potrafi zaburzyć odpływ żylny z macicy, a także zwiększyć napływ wsteczny (domaciczny) przez znacznie poszerzone żyły jajnikowe. To właśnie ciąża jest tym okresem w życiu kobiety, w którym dochodzi do powstawania żylaków macicy, przymacicz, przypochwia, ściany pochwy, krocza czy sromu. Rozpoznanie i diagnostyka Współczesna diagnostyka żylaków macicy opiera się na takich samych założeniach diagnostycznych jak w przypadku niewydolności żylnej miednicy. W świecie idealnym rozpoznanie żylaków miednicy powinno wychodzi od ginekologa, który rutynowo wykonuje ultrasonograficzne badanie przezpochwowe (TV USG). Ginekolog powinien rozumieć mechanizm powstawania żylaków miednicy i znać objawy typowe dla przewlekłej choroby żylnej miednicy. Pacjentka zdiagnozowana wstępnie powinna potem trafiać do lekarza specjalisty (np. flebologa zajmującego się na co dzień diagnostyką i leczeniem niewydolności żylnej miednicy). W dalszej kolejności powinno zostać wykonane eksperckie badanie USG Doppler żył jamy brzusznej i miednicy małej z oceną żył kończyn dolnych na leżąco i na stojąco. W tym badaniu ocenia się anatomię układu żylnego, wszystkie zmienności rozwojowe, ocenia morfologię naczyń żylnych, relacje naczyń tętniczych do żylnych, ocenia przyczyny niewydolności, wyklucza zaburzenia przepływu itd. Jest to badanie z wyboru pozwalające ocenić cały układ żylny, a nie tylko jego wycinek, tak jak się to dzieje w przypadku USG wykonanego przezpochwowo. W dalszej kolejności sięga się po badanie wenografii MR (wykonywane zwykle przy użyciu 3-teslowych systemów diagnostycznych), które pozwala na dokładną ocenę ściany macicy i wykluczenie innych patologii, które mogą imitować objawy podobne do żylaków macicy. Metody leczenia Leczenie Pacjentek z żylakami macicy powinno mieć zawsze charakter kompleksowy i uwzględniać przyczynę ich występowania. Żylaki w obrębie trzonu macicy i przymacicz są zazwyczaj jednym z objawów niewydolności żylnej miednicy. Ich występowanie może przyczyniać się do odczuwania różnych objawów, z których najczęstsze to: przewlekły ból podbrzusza nasilający się w pozycji stojącej, siedzącej lub w czasie dźwigania, uczucie ciężkości w podbrzuszu, dyskomfort podczas współżycia czy obfite oraz bolesne miesiączki. Występowanie żylaków macicy świadczy zazwyczaj o zaawansowanej postaci niewydolności żylnej miednicy. Z tego powodu leczenie zachowawcze zazwyczaj nie ma zastosowania. W przypadkach złożonej niewydolności żył jajnikowych i znacznego przeładowania krwią żył macicznych leczenie powinno być zabiegowe i prowadzić do zmniejszenia przepływu wstecznego i przekierowania krwi do wydolnej części łożyska żylnego. Standardem w leczeniu żylaków macicy jest wewnątrznaczyniowa redukcja wstecznego przepływu krwi w niewydolnych żyłach jajnikowych (najczęściej przy wykorzystaniu procedury embolizacji żylnej) prowadząca do odciążenia żył macicznych. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się jednoczasową embolizację niewydolnych gałęzi układu żył biodrowych wewnętrznych, minimalizując konieczność zamykania żył macicznych. Każde leczenie żył w miednicy i żylaków macicy powinno być poprzedzone dokładną diagnostyką ultrasonograficzną i wenograficzną w MR. Szczegółowo przeprowadzona diagnostyka obrazowa pozwala na optymalne zaplanowanie zabiegu, minimalizuje ryzyko powikłań, zwiększa skuteczność leczenia i umożliwia indywidualizację terapii. Żylaki po ciąży – jak ich uniknąć? Czy żylaki po ciąży są nieuniknione? 🤔 Absolutnie NIE! Odkryj sprawdzone sposoby, aby zminimalizować ryzyko ich wystąpienia i dowiedz się, jak zadbać o swoje nogi w tym wyjątkowym czasie. Wszystko, co przyszła mama powinna wiedzieć! 🤰 Najczęściejzadawane pytania Czy żylaki macicy mogą wpływać na płodność i przebieg ciąży? Z badań zespołu Kliniki Flebologii wynika, że u Pań z żylakami macicy i przymacicz w przebiegu długoletniej niewydolności żylnej miednicy (Pacjentki, u których choroba zaczyna się w wieku 14-16 r.ż.) mają dużo częstsze problemy z rezerwą jajnikową i zajściem w ciążę. Mówimy wówczas o niepłodności pierwotnej. Same żylaki macicy mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka w macicy lub zwiększać ryzyko poronienia. W czasie ciąży wymagają szczególnej kontroli, ponieważ mogą się powiększać pod wpływem zmian hormonalnych i uciskowych. Dlatego ważne jest, aby Pacjentki planujące ciążę poinformowały o tym swojego ginekologa i były regularnie kontrolowane. Jakie są główne objawy żylaków macicy? Po czym mogę poznać, że je mam? Najczęstszymi objawami żylaków macicy i żylaków przymacicz są przewlekły ból w dole brzucha, nasilający się w czasie miesiączki, po długim staniu lub siedzeniu, po ćwiczeniach siłowych oraz podczas współżycia (dyspareunia żylna). Pacjentki z żylakami macicy często zgłaszają uczucie ciężkości w podbrzuszu, ból krzyża, a także obfite i bolesne miesiączki. Warto jednak pamiętać, że u niektórych kobiet żylaki mogą przebiegać bezobjawowo. Od momentu urodzenia trzeciego dziecka mam wrażenie, że moje miesiączki są znacznie obfitsze niż kiedyś, a skrzepy są większe. Czy żylaki macicy mogą wpływać na charakter krwawień miesięcznych? To częsta zależność dostrzegana przez Pacjentki Kliniki Flebologii. Przekrwienie macicy (żylaki macicy) mogą znacząco wpływać na przebieg miesiączki. Poszerzone naczynia żylne w ścianie macicy mogą prowadzić do zwiększonego krwawienia podczas menstruacji. Charakterystyczne jest występowanie większych skrzepów, co wynika z wolniejszego przepływu krwi w poszerzonych naczyniach, dając jej więcej czasu na krzepnięcie. Dodatkowo, krwawienia mogą być bardziej nieregularne i trwać dłużej niż zwykle. Z naszych badań wynika, że u Pań od 3. donoszonych ciąż w górę częstość występowania niewydolności żylnej miednicy przekracza 60%. Planuję zabieg usunięcia ognisk endometriozy i torbiel endometrialnych z jajnika lewego. Czy przy okazji można zająć się żylakami macicy? Jak to wpłynie na powodzenie operacji? Wiele postaci endometriozy wydaje się być powiązana z długoletnią niewydolnością żylną miednicy i żylakami narządu rodnego, dlatego też często warto rozważyć najpierw leczenie niewydolności żylnej. W Klinice Flebologii zauważyliśmy po ponad 10-letnich obserwacjach Pacjentek z leczoną niewydolnością żylną miednicy, że ten sposób podejścia zmniejsza objawy endometrialne i spowalnia rozwój adenomiozy. Decyzja odnośnie kolejności i sposobu leczenia musi być zawsze podjęta indywidualnie, w zależności od zaawansowania obu schorzeń i doświadczenia zespołu wykonującego zabieg. Podczas stosunku odczuwam głęboki, tępy ból, który utrzymuje się jeszcze kilka godzin po. Czy to może mieć związek z żylakami macicy? Ból podczas stosunku, szczególnie przy głębokiej penetracji, jest bardzo charakterystycznym objawem przekrwienia narządu rodnego, w tym żylaków macicy i pochwy. Wynika to z faktu, że przekrwiona ściana narządu rodnego jest bardziej wrażliwa no bodźce zewnętrzne i zwiększa tzw. sensytyzację. To zjawisko doprowadza do nadmiernego odczuwania, które przemienia się w ból i dyskomfort. Jest to również spowodowane tym, że podczas współżycia dochodzi do zwiększonego napływu krwi do narządów miednicy mniejszej, co dodatkowo obciąża już i tak przeciążone żyły. Powiązane zagadnienia 01 / Niewydolność żylna miednicy u kobiet 02 / Żylaki pochwy 03 / Żylaki sromu Nowoczesne leczenie żył Oferujemy leczenie zarówno w trybie ambulatoryjnym, jak i w ramach przyjęć na oddział dzienny. Pobyt jest krótkotrwały. Pacjent spędza w Klinice od 1 do 5 godzin. Umów wizytę
