Skleroterapia kompresyjna (nazywana potocznie ostrzykiwaniem żylaków lub nastrzykiwaniem) jest najstarszą i najpopularniejszą z małoinwazyjnych metod leczenia wewnątrznaczyniowego, stosowaną w obliteracji naczyń żylnych o różnej średnicy.

Początki stosowania obliteracji żylaków datuje się na XIX wiek. Dopiero po 1920 roku zaczęto wykorzystywać skleroterapię jako metodę alternatywną do leczenia chirurgicznego.

Zabieg skleroterapii kompresyjnej polega na wstrzyknięciu do wnętrza nieprawidłowego naczynia żylnego (lub sieci naczyń żylnych) tzw. sklerozantu, czyli środka chemicznego, który ma doprowadzić do jego podrażnienia, zwłóknienia i ostatecznie do zarośnięcia światła nieprawidłowo działającej żyły.

Co powinien wiedzieć Pacjent przed przystąpieniem do zabiegu skleroterapii?

Decydując się na leczenie przy użyciu metody skleroterapii Pacjent musi mieć świadomość możliwości i ograniczeń tej metody, jak również związanych z nią pewnych niedogodności. Wszystkie niezbędne informacje na ten temat przedstawia lekarz flebolog z Kliniki Flebologii przed wykonaniem zabiegu, w czasie wizyty kwalifkacyjnej. Dodatkowo wszystkie niezbędne informacje w sposób usystematyzowany przedstawiane są w specjalnej broszurze informacyjnej dołączonej ze zgodą na zabieg skleroterapii kompresyjnej.

Poniżej zamieszczono kilka najistotniejszych informacji, które należy brać pod uwagę, decydując się na zabieg skleroterapii kompresyjnej:

• zabieg skleroterapii powinien być zawsze poprzedzony badaniem USG Doppler żył kończyn dolnych
• zabieg skleroterapii jest bezpieczny, pod warunkiem, że zostanie przeprowadzony u Pacjenta prawidłowo zakwalifikowanego. Istnieją pewne przeciwwskazania do zabiegu, dlatego też lekarz musi posiadać wszystkie informacje na temat stanu zdrowia Pacjenta. Świadome zatajenie tychże informacji przez samego Pacjenta może narazić go na poważne niebezpieczeństwo.
• zabieg mikroskleroterapii (dotyczy zamykania pajączków i żył siatkowatych) w większości przypadków wykonywany jest bez znieczulenia miejscowego, ponieważ samo znieczulenie jest zwykle bardziej bolesne niż cały zabieg.
• w czasie zabiegu i tuż po nim Pacjent może odczuwać niewielki dyskomfort, np. szczypanie lub pieczenie w miejscach podawania preparatu. W późniejszym okresie mogą występować bolesne zaczerwienienia i twarde zgrubienia wokół zamykanych żył. Jest to typowa reakcja, jednak jeśli jest bardzo uciążliwa i się przedłuża, należy to zgłosić lekarzowi.
• po zakończeniu zabiegu Pacjent powinien spacerować co najmniej 30-40 min. To ważny element profilaktyki przeciwzakrzepowej.
• tuż po zabiegu Pacjent ma zakładaną pończochę uciskową na poddawaną zabiegowi nogę, która następnie przez okres 1-2 tyg. pozostaje na kończynie dolnej w ciągu dnia i może być zdejmowana tylko na noc. Noszenie pończochy uciskowej jest sprawdzonym elementem podnoszącym skuteczność leczenia.
• zalecenia lekarskie po skleroterapii mają na celu zapewnienie lepszego efektu i większego bezpieczeństwa wykonanego zabiegu, dlatego nie należy ich modyfikować na własną rękę.
• pewne obszary na nogach są bardziej narażone na możliwość wystąpienia powikłań, dlatego też lekarz wykonujący zabieg musi mieć należyte doświadczenie w ocenie ryzyka działań niepożądanych (np. likwidacja pajączków w okolicy kostek jest wysoce ryzykowna).
• skleroterapia pozwala na leczenie różnych, nawet bardzo zaawansowanych problemów żylnych, ale odległa skuteczność takich zabiegów jest raczej umiarkowana i wymaga okresowych uzupełnień. Warto zawsze wziąć to pod uwagę i przedyskutować z lekarzem możliwość zastosowania innych, skuteczniejszych metod, np. skleroterapii z użyciem cewnika, lasera lub kleju aplikowanego wewnątrznaczyniowo (metod o najwyższej skuteczności na rynku).
• satysfakcjonujący efekt leczenia otrzymuje się nierzadko po serii zabiegów (2-5) wykonywanych zazwyczaj w odstępach 2-5 tygodniowych. Poza względami technicznymi (właściwy dobór preparatu, jego stężenia, techniki i miejsca podania) ważne są również pewne unikalne cechy pacjenta, a przede wszystkim: rozkład zmian na nogach, fototyp skóry czy zdolności gojenia.
• zabiegi skleroterapii małych naczyń (pajączków i wenulektazji) bywają łączone z zabiegami wykonywanymi odpowiednim modelem lasera przezskórnego; laser przezskórny prawie nigdy nie jest metodą z wyboru w leczeniu drobnych naczynek na nogach!
• zabiegi skleroterapii (zwłaszcza mikroskleroterapii) najlepiej wykonywać w okresie chłodniejszym, gdy temperatura spada poniżej 20-25°C i nie planujemy wyjazdu do ciepłych krajów w ciągu 2-4 tygodni od zabiegu
• skleroterapia może być stosowana również w obrębie innych części ciała (np. w okolicach intymnych czy w obrębie piersi); pamiętać jednak należy, iż kwalifikacja do takich zabiegów wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań obrazowych (USG Doppler, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego z opcją obrazowania układu żylnego)
• w okresie pozabiegowym Pacjent musi być świadomy konieczności wizyt kontrolnych, które odbywają się w odstępach kilku- lub kilkunastomiesięcznych.

Pomimo wprowadzania coraz bardziej zaawansowanych technicznie metod leczenia problemów żylnych, metoda skleroterapii w dalszym ciągu pozostaje najczęściej wykonywanym zabiegiem we współczesnej flebologii. Jej liczne zalety, tj. znikoma bolesność, szybki powrót do sprawności po zabiegu, krótki czas przeprowadzania procedury, znikome ryzyko uszkodzeń gałęzi nerwowych, mała ilość zasinień, jak również niski koszt zabiegów, powodują, że zawsze warto rozważyć tę metodę i zapytać o nią lekarza

Czy wszystkie zmiany żylne można leczyć skleroterapią?

Skleroterapia (ostrzykiwanie żylaków) jest bez wątpienia najbardziej uniwersalną ze wszystkich metod leczenia niewydolności żylnej kończyn dolnych. Możemy ją zastosować zarówno do leczenia zmian o charakterze kosmetycznym (pajączków czy poszerzonych żył siatkowatych), jak i do dużych niewydolnych pni żylnych. Również bardzo kręty przebieg leczonych naczyń żylnych, utrudniający wykonanie zabiegu wewnątrznaczyniowego, w przypadku skleroterapii igłowej zwykle nie stanowi większego problemu

W zależności od potrzeb, tj. typu i wielkości leczonych zmian stosowane są różne odmiany skleroterapii kompresyjnej:

• mikroskleroterapia, czyli zabieg na najmniejszych żyłach, tzw. pajączkach, wykonywany jest ultracienkimi igłami (średnica stosowanych przez nas igieł jest tylko trzykrotnie grubsza od średnicy ludzkiego włosa!!!)
• tradycyjna skleroterapia iniekcyjna płynem lub z użyciem piany (metody wykonywane pod kontrolą wzroku lub przy pomocy podświetlacza do skóry)
• skleroterapia iniekcyjna pod kontrolą USG, tzw. echoskleroterapia, stosowana szczególnie w leczeniu większych pni żylnych
• skleroterapia z użyciem cewnika, wspomagana tumescencją, to odmiana echoskleroterapii dedykowana do leczenia dużych pni żylnych, które ze względu na swoją średnicę nie poddają się leczeniu metodą „zwykłej” echoskleroterapii igłowej
• skleroterapia z użyciem systemu FLEBOGRIF, to najnowsza odmiana echoskleroterapii wykonywanej wewnątrznaczyniowo przy użyciu systemu cewników. Zaliczmy ją do tzw. obliteracji mechano-chemicznych. Pozwala na skuteczne zamykanie dużych pni żylnych, również po przebytych zapaleniach.

Wszystkie wymienione powyżej metody dostępne są w ofercie Kliniki Flebologii. Nasz zespół prowadzi akredytowane przez Polskie Towarzystwo Flebologiczne szkolenia w zakresie stosowania skleroterapii w leczeniu niewydolności żylnej i jako jeden z nielicznych ośrodków w Polsce stosujemy tą metodę w leczeniu malformacji żylnych i żylaków okolic intymnych.

Warto również wspomnieć, iż skleroterapia jest nieodzownym elementem tzw. zabiegów hybrydowych. Są to zabiegi polegające na jednoczasowym łączeniu kilku metod leczenia niewydolności żylnej, np. klejenia żylaków, skleroterapii kompresyjnej i miniflebektomii.

Czym jest obliteracja mechano-chemiczna?

Koncepcja podwójnego uszkodzenia żylaka od środka przy użyciu piany i mechanicznego drażnienia powstała wraz z rozwojem nowych technologii leczenia wewnątrznaczyniowego. Do najnowszych osiągnięć w tej dziedzinie należy system FLEBOGRIF, dostępny w ofercie Kliniki Flebologii.

Jest to alternatywna dla ClariVein, najnowsza forma echoskleroterapii cewnikowej wspomaganej mechanicznie, opracowana przez firmę BALTON. W odróżnieniu od klasycznej echoskleroterapii, polegającej jedynie na chemicznym uszkadzaniu śródbłonka żył, w systemie FLEBOGRIF wykorzystywane są jednocześnie dwa mechanizmy powodujące okluzję żyły:

• chemiczne drażnienie wewnętrznych ścian żyły, będące konsekwencją wprowadzanego przez cewnik spienionego sklerozantu,
• mechaniczne uszkodzenie śródbłonka naczyniowego przy użyciu specjalnie zaprojektowanej metalowej końcówki w kształcie "szponów"

Takie rozwiązanie istotnie podnosi skuteczność skleroterapii. W Klinice Flebologii nasze zespół stosuje różne warianty metod cewnikowych z tumescencją, autorską aspiracją czy irygacją, co istotnie podnosi skuteczność skleroterapii jako metody leczenia żylaków.

Czy u każdego Pacjenta można wykonać zabieg skleroterapii?

Zabieg skleroterapii jest procedurą małoinwazyjną i bezpieczną, co jednak nie oznacza, że można go wykonać u każdego Pacjenta. Kwalifikacja do zabiegu, przeprowadzana przez lekarza musi uwzględniać wszystkie dostępne informacje na temat stanu zdrowia pacjenta, tj. nt. przebytych i aktualnych chorób, przyjmowanych leków czy obciążeń rodzinnych.

U jakiego Pacjenta na pewno nie wykonamy zabiegu skleroterapii?

• u Pani będącej w ciąży,
• u osoby z ostrą zakrzepicą żylną,
• u uczulonego na środki sklerotyzujące,
• u osoby z jawną wadą serca, np. z ubytkiem przegrody przedsionkowej
• u Pacjenta unieruchomionego, niezdolnego do samodzielnego poruszania się,
• u osoby z ostrą infekcją,
• u Pacjenta z zaawansowaną miażdżycą tętnic kończyn dolnych.

Jest również grupa pacjentów, u których zabieg skleroterapii, choć obarczony większym ryzykiem, jest możliwy do przeprowadzenia, jednak przy zachowaniu dodatkowych środków ostrożności. Są to m.in.

• Panie karmiące piersią,
• Pacjenci ze skłonnością do migren,
• osoby z trombofilią i Pacjenci po przebytej zakrzepicy w układzie głębokim.

Jeśli zaliczają się Państwo do jednej z wymienionych powyżej grup, koniecznie należy powiedzieć o tym lekarzowi. Bezpieczeństwo Pacjenta jest dla nas sprawą priorytetową.

Na czym polega skleroterapia żylaków zlokalizowanych w okolicach intymnych?

Żylaki okolic intymnych są zwykle pochodną szerszego problemu, jakim jest tzw. niewydolność żylna miednicy. Żylaki tego typu powstają najczęściej u kobiet po urodzeniu przez nie 2-3 dzieci. Statystycznie częściej pojawiają się one u Pań szczupłych, po ciążach mnogich oraz u kobiet, które rodzą w krótkich odstępach czasu (1-2 letnich). Żylaki okolic intymnych lokalizują się najczęściej w okolicach sromu i krocza. Poza defektem estetycznym wpływają na funkcjonowanie żył na nogach, mając często bezpośredni związek z tzw. żylakami atypowymi. Żylaki w okolicach intymnych zauważalne są zazwyczaj już w 25-26 tygodniu ciąży i aż do rozwiązania mogą powiększać się do monstrualnych rozmiarów. Ich pojawienie się świadczy o głębszym problemie z żyłami w miednicy, dlatego też nie należy ich bagatelizować.

Zespół Kliniki Flebologii jako jeden z nielicznych w Polsce zajmuje się profesjonalną diagnostyką i leczeniem tego typu problemu. Jedną z metod leczenia żylaków okolic intymnych stosowaną przez naszych lekarzy jest skleroterapia żylaków okolic intymnych, pozwalająca skutecznie likwidować szpecące poszerzenia żylne z okolic krocza i sromu. Skleroterapia w większości przypadków, co warto podkreślić, jest leczeniem dopełniającym po zastosowaniu leczącej przyczynę embolizacji wewnątrzżylnej.