Żylaki pochwy Klinika Flebologii / Żylaki pochwy Wprowadzenie Opis schorzenia Czynniki ryzyka Rozpoznanie i diagnostyka Metody leczenia Często zadawane pytania Wprowadzenie Żylaki pochwy (ang. vaginal varices) są podobnie jak żylaki macicy objawem niewydolności żylnej miednicy. Ich występowanie związane jest zwykle z progresją choroby żylnej miednicy i zstępującym poszerzeniami żył drenujących ścianę pochwy i przypochwia. Według najnowszych badań epidemiologicznych problem żylaków okolicy pochwy dotyka około 4-7% kobiet w wieku rozrodczym, ze znaczącym wzrostem częstości występowania w czasie ciąży (do 10-15% w trzecim trymestrze). U wieloródek problem ten jest znacznie częstszy i powoduje większe objawy oraz upośledzenie życia codziennego. Choć problem ten był przez lata bagatelizowany i pomijany w literaturze medycznej, najnowsze badania wskazują, że żylaki pochwy stanowią istotne zagadnienie kliniczne, szczególnie w kontekście ich wpływu na jakość życia Pacjentek. W Klinice Flebologii leczymy Pacjentki z żylakami pochwy już od ponad 10 lat. Dostrzegliśmy, że tzw. dyspareunia żylna, a więc ból podczas stosunku płciowego związany z przekrwieniem żylnym, jest ściśle związany z ich występowaniem i bardzo często ustępuje po prawidłowym leczeniu tego problemu. Opis schorzenia Żylaki pochwy to patologicznie poszerzone naczynia żylne zlokalizowane w ścianie pochwy, najczęściej w jej warstwie podśluzówkowej. W przeciwieństwie do żylaków sromu (ang. vulvar varicosities), które są odrębną jednostką chorobową, żylaki pochwy występują w ścianie pochwy i są bezpośrednio związane z występowaniem nadciśnienia żylnego w obrębie pochwowego splotu żylnego. Pochwowy splot żylny (ang. vaginal venous plexus) to sieć naczyń żylnych znajdujących się w ścianie pochwy oraz w otaczających ją tkankach. Splot ten jest ściśle powiązany z innymi strukturami żylnymi okolicy przypochwia, takimi jak: splot żylny maciczny (ang. uterine venous plexus) splot żylny pęcherzowy (ang. vesical venous plexus) splot żylny odbytniczy (ang. rectal venous plexus) Krew ze splotu żylnego pochwy odprowadzana jest głównie do żyły biodrowej wewnętrznej przy współudziale żył macicznych (ang. uterine veins) i żył pochwowych (ang. vaginal veins). Żyły pochwowe (zwykle 2-4 pnie żylne po każdej stronie pochwy) mogą posiadać zastawki żylne zapobiegające wstecznemu przepływowi krwi. W przypadku ich nadmiernego przeciążenia objętościowego dochodzi do ich nadmiernego poszerzania i zastoju nadmiarowej ilości krwi, skutkujące rozwojem poszerzeń żylnych, które z czasem zmieniają się w żylakowato poszerzone sploty żylne. Czynniki ryzyka Czynniki genetyczne i anatomiczne wrodzone anomalie w budowie układu żylnego miednicy zaburzenia tkanki łącznej (np. zespół Ehlersa-Danlosa) Czynniki fizjo-patologiczne ciąże (szczególnie Panie rodzące powyżej 3 razy) przewlekłe zaparcia zakrzepica żył głębokich miednicy zaawansowana niewydolność żylna miednicy Czynniki związane ze stylem życia siedzący tryb życia długotrwała pozycja stojąca dźwiganie ciężarów wieloletnia gra ina instrumentach dętych Czynniki jatrogenne przebyte operacje (w tym histerektomia) lub radioterapia w obrębie miednicy blizny lub zrosty pooperacyjne zaburzające odpływ żylny Żylaki pochwy to jeden z objawów zaawansowanej niewydolności żylnej miednicy. © Klinika Flebologii Mechanizm powstawania W większości przypadków do powstania żylaków pochwy i przypochwia przyczynia się zespół zjawisk patofizjologicznych. Wzrost ciśnienia śródbrzusznego, ucisk na odprowadzające krew naczynia żylne w miednicy małej czy wzrost objętości krwi krążącej, to tylko część zjawisk doprowadzających do powstania żylaków pochwy. Najczęściej dochodzi do tego w czasie ciąży i wskutek zbyt późnego leczenia niewydolności żylnej miednicy. Utrwalone żylaki pochwy pojawiają się zwykle u Pacjentek po trzeciej ciąży lub u Pań po ciążach mnogich. Rozpoznanie i diagnostyka Żylaki zlokalizowane w ścianie pochwy i okołopochwowo mogą dawać wiele objawów. Do najczęstszych i najistotniejszych należą: dyspareunia żylna (ból występujący w czasie lub po stosunku płciowym), ból i ciężkość od strony kanału pochwy występujące po wysiłku fizycznym lub długim staniu, uczucie pieczenia i świąd w okolicy pochwy oraz widoczne poszerzone (często kręte) naczynia żylne prześwitujące przez śluzówkę pochwy. Rozpoznanie żylaków pochwy opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, który powinien uwzględniać moment pojawienia się pierwszych objawów, ich charakter, nasilenie oraz analizę czynników powodujących pogorszenie lub złagodzenie objawów. Istotne jest zebranie szczegółowego wywiadu położniczo-ginekologicznego oraz informacji o współistniejących chorobach układu żylnego z dokładną rewizją żył kończyn dolnych. Badanie fizykalne obejmuje pełne badanie ginekologiczne ze szczególnym uwzględnieniem oceny wizualnej zmian żylakowych. Ocenie podlega lokalizacja zmian, kolor i wielkość poszerzonych naczyń. Ginekolog powinien umieć ocenić znaczenie żylaków i powiązać je ze współwystępowaniem innych objawów typowych dla niewydolności żylnej miednicy. W rozpoznawaniu żylaków pochwy kluczową rolę pełni diagnostyka ultrasonograficzna z dopplerowską oceną przepływu krwi. Badanie USG Doppler pozwala na całościową ocenę układu żylnego i znalezienie przyczyny choroby żylnej u większości Pacjentek. USG przezpochwowe służy raczej do stawiania wstępnego rozpoznania i jest narzędziem w rękach ginekologów, którzy wykorzystują tę metodą do rutynowej oceny narządów miednicy małej. W przypadku Pacjentek objawowych i kwalifikowanych do leczenia niewydolności żylnej miednicy, powodującej żylaki pochwy, konieczne jest wykonanie dokładnego badania wenograficznego, które najczęściej przeprowadzane jest w warunkach pracowni rezonansu magnetycznego (tzw. wenografia MR). Badanie wenografii tomografii komputerowej (wenografia TK) ma mniejszą wartość diagnostyczną niż badanie wenografii MR w ocenie żylaków pochwy i przypochwia. Metody leczenia Leczenie żylaków pochwy powinno być zawsze rozpatrywane w szerszym kontekście. Żylaki w tej okolicy najczęściej powstają w przebiegu nieleczonej i zaawansowanej niewydolności żylnej miednicy. Leczenie żylaków pochwy wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego zarówno leczenie miejscowe, jak i terapię podstawowej patologii żylnej miednicy. Embolizacja żylna z dostępu przezskórnego jest metodą z wyboru w leczeniu niewydolności żylnej miednicy i wtórnych do niej żylaków pochwy. Leczenie samych żylaków pochwy (np. poprzez ich obliterację) kończy się zazwyczaj niepowodzeniem, nawrotem choroby i nasileniem objawów. Jest to zresztą zasada ogólna, którą należy stosować w leczeniu niewydolności żylnej miednicy i żył kończyn dolnych. Prawidłowo przeprowadzony zabieg embolizacji żylnej ma na celu obniżenie ciśnienia w splotach żylnych pochwowych oraz odciążenie żył pochwowych, co przyczynia się do poprawy funkcjonowania układu żylnego miednicy i zmniejszenia dolegliwości związanych z przekrwieniem ścian pochwy i okolicy przypochwia. Embolizacja żylna – jak przebiega zabieg w Klinice Flebologii? Czeka Cię zabieg embolizacji żylnej? Zobacz, jak krok po kroku przebiega ten zabieg w Klinice Flebologii! ? Rozwiewamy wszelkie wątpliwości i pokazujemy, że nie ma się czego bać. Przez lata opracowaliśmy techniki zabiegu, które minimalizują odczucia naszych Pacjentek! Skuteczność, mała dawka promieniowania oraz kontrastu, a przede wszystkim leczenie zgodne z zasadami hemodynamiki, a nie na raty – to nasze priorytety! Najczęściejzadawane pytania Czy żylaki pochwy i żylaki macicy to jedno i to samo? Nie, żylaki pochwy (ang. vaginal varices) i żylaki macicy (ang. uterine varices) to dwa różne objawy niewydolności żylnej miednicy, często jednak ze sobą współistniejące. Żylaki pochwy występują w ścianie pochwy i dotyczą splotu żylnego pochwowego. Żylaki macicy rozwijają się w obrębie trzonu macicy i dotyczą splotu żylnego macicznego. Żylaki pochwy powodują głównie dyskomfort w pochwie, ból podczas współżycia i uczucie pieczenia oraz ciężkości. Żylaki macicy częściej powodują obfite krwawienia miesiączkowe, bóle podbrzusza i uczucie parcia w dole brzucha. Czy żylaki pochwy mogą pęknąć podczas porodu? Pęknięcie żylaków pochwy podczas porodu to bardzo rzadkie powikłanie. Lekarze i położne odbierający poród są świadomi ich występowania i odpowiednio dostosowują prowadzenie porodu. W przypadku dużych żylaków pochwy w okresie okołoporodowym konieczne jest ostrożne wykonanie nacięcia krocza w kontrolowanych warunkach, szczególna ostrożność podczas zaopatrywania kanału rodnego po porodzie, a w szczególnych przypadkach rozwiązuje się ciążę poprzez cesarskie cięcie. Czy żylaki pochwy mogą same zniknąć? Zauważyłam je po drugiej ciąży. Żylaki pochwy, które pojawiły się w czasie pierwszej lub drugiej ciąży, często ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy po porodzie. Jednak jeśli utrzymują się dłużej (szczególnie gdy dotyczą Pań po 3. ciąży wzwyż) lub pojawiły się one niezależnie od ciąży (np. po histerektomii), zazwyczaj wymagają odpowiedniego leczenia. Samoistne ustąpienie zmian poza okresem połogu jest mało prawdopodobne. Czy żylaki pochwy są groźne podczas ciąży? Jestem w 23. tygodniu ciąży i właśnie je u mnie wykryto. Żylaki pochwy, choć mogą powodować dyskomfort, zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla przebiegu ciąży. To dość częste zjawisko występujące średnio u 10-15% ciężarnych. W przypadku ich wystąpienia ważna jest kontrola ginekologiczna pociążowa w okresie około 4-6 miesięcy po rozwiązaniu ciąży. W większości przypadków żylaki pochwy zmniejszają się lub znacznie ustępują po porodzie. W czasie ciąży stosuje się głównie leczenie zachowawcze i metody łagodzące objawy. Jakie ćwiczenia mogę bezpiecznie wykonywać, mając żylaki pochwy? W przypadku występowania żylaków pochwy zalecane są m.in. umiarkowane spacery, pływanie, joga (z wykluczeniem pozycji i ćwiczeń, które zwiększają ciśnienie śródbrzuszne) oraz umiejętne ćwiczenia oddechowe. Zdecydowanie należy wystrzegać się intensywnych ćwiczeń fizycznych z obciążeniem, długotrwałych ćwiczeń w pozycji stojącej, sportów kontaktowych, skoków oraz długiego biegania. Powiązane zagadnienia 01 / Niewydolność żylna miednicy u kobiet 02 / Żylaki macicy 03 / Żylaki sromu Nowoczesne leczenie żył Oferujemy leczenie zarówno w trybie ambulatoryjnym, jak i w ramach przyjęć na oddział dzienny. Pobyt jest krótkotrwały. Pacjent spędza w Klinice od 1 do 5 godzin. Umów wizytę
