Zakrzepica żylna Klinika Flebologii / Zakrzepica żylna Wprowadzenie Czynniki ryzyka Mechanizm powstawania Diagnostyka Często zadawane pytania Zespół pozakrzepowy Wprowadzenie Zakrzepica żylna to poważny stan chorobowy, w którym dochodzi do powstania skrzepliny (inaczej zakrzepu) w układzie żylnym. Skrzeplina pełni rolę korka w naczyniu, blokującego przepływ, który ma potencjał dość szybkiego narastania i zwiększania swojej objętości. Zakrzepica żylna najczęściej rozwija się w żyłach głębokich kończyn dolnych, choć może wystąpić również w innych lokalizacjach. Zakrzepica rozwijająca się w układzie głębokim wymaga szczególnej uwagi. Nieleczona może prowadzić do groźnych powikłań, włącznie z zatorowością płucną, a więc stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Według najnowszych danych epidemiologicznych, zakrzepica żylna dotyka rocznie do 2 osób na 1000 mieszkańców. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta znacząco wraz z wiekiem. W grupie osób powyżej 75 roku życia częstość występowania może sięgać nawet 5-8 przypadków na 1000 osób rocznie. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej Czynniki wrodzone mutacje genetyczne (np. czynnika V Leiden (F5), protrombiny G20210A, MTHFR C677T i A1298C, genu SERPINC1, genu PROC itp.) niedobór naturalnych antykoagulantów (białka C, białka S, antytrombiny) zwiększone stężenie czynników krzepnięcia (VIII, IX, XI) wrodzone zaburzenia fibrynolizy (niedobór plazminogenu, dysfibrynogenemia lub zwiększone stężenie inhibitora aktywatora plazminogenu typu 1) grupa krwi inna niż 0 (osoby z grupą krwi A, B lub AB mają wyższe ryzyko zakrzepicy żylnej w porównaniu do osób z grupą krwi 0) Czynniki nabyte długie unieruchomienie (lot powyżej 4-6h, hospitalizacja) zabiegi chirurgiczne i ortopedyczne ciąża i okres połogu choroba nowotworowa stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej lub HTZ otyłość niewydolność żylna Mechanizm powstawania zakrzepicy żylnej Zjawisko powstawania zakrzepicy żylnej to dość złożony proces patofizjologiczny, który rozwija się na podłożu klasycznej triady Virchowa (opisana przez Rudolfa Virchowa w 1856 roku). Zalicza się do niej następujące czynniki: uraz ściany naczynia żylnego, nadmierną krzepliwość krwi i zaburzenia w jej przepływie. Początek zakrzepicy żylnej wywołany jest zwykle uszkodzeniem śródbłonka naczyniowego lub zmianą warunków przepływu krwi w żyle. W warunkach prawidłowych śródbłonek wykazuje właściwości przeciwzakrzepowe, jednak jego uszkodzenie prowadzi do ekspozycji czynnika tkankowego (TF), który inicjuje kaskadę krzepnięcia. Aktywacja układu krzepnięcia przez wytwarzanie kompleksu TF-VIIa prowadzi do wzrostu poziomu trombiny – kluczowego enzymu procesu krzepnięcia. Trombina przekształca fibrynogen w fibrynę oraz aktywuje płytki krwi i kolejne czynniki krzepnięcia, nakręcając całą kaskadę krzepnięcia. Zwolnienie przepływu krwi w naczyniu powoduje miejscowe nagromadzenie czynników krzepnięcia i zmniejsza działanie naturalnych inhibitorów tego procesu. Aktywowane płytki krwi przylegają do uszkodzonego śródbłonka i uwalniają substancje nasilające proces zakrzepowy. Powstająca skrzeplina składa się z sieci włókien fibrynowych, które niejako przechwytują elementy morfotyczne krwi. Czy wiesz, że? Obrzęk, ból i zaczerwienienie kończyny to sygnały alarmowy wymagający natychmiastowej diagnostyki. Ważne by wykrycie i leczenie zakrzepicy żylnej nastąpiło jak najwcześniej od momentu wystąpienia pierwszych objawów! dr hab. n. med. Tomasz Grzela Do progresji skrzepliny dochodzi wówczas, gdy przewagę osiągną mechanizmy prozakrzepowe, działające w naszym organizmie. Zakrzep może się powiększać i zajmować kolejne segmenty naczynia żylnego. Jego powiększanie związane jest zawsze ze zwiększeniem ryzyka oderwania fragmentu skrzepliny. W przypadku fragmentacji skrzepliny może dojść do wystąpienia zatorowości płucnej. Mówimy wówczas o tzw. chorobie zakrzepowo-zatorowej. Proces zakrzepowy trwający długo może uszkodzić zastawki żylne bezpowrotnie. Dochodzi wówczas do powstania tzw. zespołu pozakrzepowego. Rozpoznanie i diagnostyka zakrzepicy żylnej Właściwe rozpoznanie zakrzepicy żylnej wymaga zazwyczaj poznania wywiadu chorobowego, pełnej oceny klinicznej wraz z badaniami obrazowymi i laboratoryjnymi. Szybka i trafna diagnoza jest kluczowa dla skutecznego leczenia i zapobiegania poważnym powikłaniom. objawy kliniczne: ból kończyny, zwykle jednostronny obrzęk, zaczerwienienie i ucieplenie skóry, bolesność kończyny przy ucisku, uwydatnienie żył powierzchownych i zasinienie kończyny. Należy pamiętać, że nasilenie objawów może być różne u poszczególnych Pacjentów, a niektóre przypadki zakrzepicy żylnej mogą przebiegać z minimalnymi objawami. Istotne jest też, że objawy te mogą występować jednostronnie, co jest charakterystyczne dla zakrzepicy żylnej. diagnostyka obrazowa: badanie USG Doppler to złoty standard diagnostyczny oraz angiografia-TK (rzadziej angiografia-MR) w przypadkach rozległych zakrzepic udowo-biodrowo-kawalnych i przy podejrzeniu choroby zakrzepowo-zatorowej oraz przy podejrzeniu tła onkologicznego zakrzepicy żylnej. badania laboratoryjne (D-dimery – cechują się wysoką czułością, ale małą swoistością w wykrywaniu zakrzepicy żylnej, morfologia krwi, parametry układu krzepnięcia, w wybranych przypadkach wskazana jest diagnostyka trombofilii, czyli nadkrzepliwości, która może mieć charakter wrodzony lub nabyty).Prawidłowy poziom D-dimerów pozwala z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć zakrzepicę, jednak ich podwyższony poziom wymaga dalszej diagnostyki. Badanie USG Doppler układu żylnego to złoty standard diagnostyki zakrzepicy żylnej. Ważne by badanie zostało wykonane również w pozycji stojącej z oceną żył układu głębokiego. © Klinika Flebologii Metody leczenia 01 / Leczenie farmakologiczne (przeciwzakrzepowe) 02 / Kompresjoterapia (leczenie uciskiem) 03 / Trombektomia farmako-mechaniczna 04 / Stentowanie żył 05 / Tromboliza celowana Lekarze zajmujący się leczeniem zakrzepicy żylnej dr n. med. Cezary Szary – flebolog, radiolog Flebologia, Radiologia i Diagnostyka obrazowa dr Dominika Plucińska – flebolog, radiolog radiologia i diagnostyka obrazowa, flebologia dr hab. n. med. Tomasz Grzela – flebolog, chirurg Chirurgia ogólna, flebologia dr n. med. Jerzy Leszczyński – chirurg naczyniowy Chirurgia ogólna, chirurgia naczyniowa dr n. med. Justyna Wilczko – flebolog, internista Flebologia, choroby wewnętrzne, radiologia i diagnostyka obrazowa dr Krzysztof Celejewski – flebolog, chirurg chirurgia ogólna, flebologia dr n. med. Łodyga Małgorzata – flebolog, kardiolog kardiologia, flebologia, ultrasonografia dopplerowska dr Marcin Napierała – flebolog, chirurg chirurgia ogólna, flebologia Najczęściejzadawane pytania Czy podwyższony poziom D-dimerów zawsze świadczy o zakrzepicy? D-dimery nie są wystarczająco swoistym markerem zakrzepicy żylnej. Mogą być podwyższone w wielu innych stanach chorobowych: w ciąży, po operacjach i urazach, w chorobach nowotworowych, w różnego rodzaju infekcjach i stanach zapalnych, w przypadku krwiaków i u osób starszych. Czy u kobiety w ciąży ryzyko zakrzepicy żylnej jest wyższe niż normalnie? Szacuje się, że ryzyko zakrzepicy żylnej jest 4-5 razy wyższe w ciąży i aż 20-krotnie wyższe w okresie połogu w porównaniu z kobietami niebędącymi w ciąży. Największym ryzykiem zakrzepicy obarczony jest III trymestr ciąży i okres 3-6 tygodni po porodzie. Wyższe ryzyko zakrzepicy żylnej występuje w okresie po cięciu cesarskim. Może się ono utrzymywać do 12 tygodni po porodzie. Czy zakrzepica żylna jest dziedziczna? Tak, skłonność do zakrzepicy żylnej może być uwarunkowana genetycznie i przekazywana potomstwu. Jeśli w rodzinie występowały przypadki zakrzepicy żylnej, warto poinformować o tym lekarza. Najczęstsze mutacje, prowadzące do tzw. nadkrzepliwości wrodzonych, to: mutacja czynnika V Leiden (mutacja G1691A): 5-krotnie zwiększone ryzyko zakrzepicy u heterozygot, aż 50-krotnie u homozygot mutacja genu protrombiny G20210A: 3-krotnie zwiększa ryzyko zakrzepicy niedobór antytrombiny III – jest najcięższa postać trombofilii wrodzonej; ryzyko zakrzepicy wzrasta 50-krotnie. niedobór białka C i S: powodują około 10-krotnie zwiększenie ryzyka zakrzepicy żylnej. Czy zakrzepica żylna może się powtórzyć? Tak, jak najbardziej. Szczególnie jeśli pierwszorazowo zostanie dość późno wykryta i dojdzie do powstania zespołu pozakrzepowego (ang. PTS). Około 30-40% pacjentów może doświadczyć kolejnego epizodu zakrzepicy żylnej w ciągu 10 lat. Z tego powodu ważna jest eliminacja pierwotnych czynników ryzyka, stosowanie wyrobów uciskowych (kompresjoterapii) jako profilaktyka wtórna i regularne przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych wg zaleceń lekarza flebologa. Jak długo należy przyjmować leki przeciwzakrzepowe w zakrzepicy układu głębokiego? Standardowy czas leczenia leczenia zakrzepicy żylnej wynosi średnio 3-6 miesięcy. Tak postępujemy w przypadku zakrzepic ze znanym i przejściowym czynnikiem ryzyka, np. po złamaniu z unieruchomieniem albo po zabiegu operacyjnym. Ważne jest by leczeniu przeciwzakrzepowemu towarzyszyło noszenie kompresjoterapii. W przypadku zakrzepicy idiopatycznej (bez uchwytnej przyczyny) leczenie zazwyczaj się wydłuża do 6-12 miesięcy. Wydłużenie czasu leczenia zakrzepicy żylnej jest konieczne w przypadku: nawrotu zakrzepicy żył głębokich, obecności trwałych czynników ryzyka, współistnienia trombofilii wrodzonej, zakrzepicy w nietypowej lokalizacji i w przypadku ciężkiego zespołu pozakrzepowego. Pamiętajmy, że czas leczenia przeciwzakrzepowego jest zawsze dobierany indywidualnie. Terapia musi uwzględniać wszystkie czynniki ryzyka i korzyści dla Pacjenta. Kluczowa jest regularna ocena kliniczna i dostosowywanie strategii leczenia do zmieniającej się sytuacji chorobowej. Poznaj nasze najnowsze publikacje i prace naukowe. Działalność naukowa zespołu Kliniki Flebologii wnosi znaczący wkład w rozwój współczesnej flebologii. Nasze badania naukowe i publikacje potwierdzają skuteczność innowacyjnych i autorskich metod leczenia, wyznaczając nowe standardy w terapii chorób żylnych. 1 / Czy pacjenci z nawrotową chorobą żylną odnoszą większe korzyści z leczenia sekwencyjnego niż pacjenci bez wcześniejszych interwencji żylnych? Lekarze Kliniki Flebologii są pionierami przyczynowego sposobu leczenia choroby żylnej na świecie. Nasze autorskie metody leczenia, potwierdzone badaniami naukowymi i prestiżowymi publikacjami, otworzyły nowe możliwości dla wszystkich pacjentów flebologicznych. 2 / Czy liczba przebytych ciąż może być predyktorem progresji choroby żylnej i wpływać na efektywność leczenia? Wprowadzenie autorskiej klasyfikacji hemodynamicznej i radiologicznej stosowanej w ocenie niewydolności układu żył jajnikowych ułatwiło planowanie leczenia pacjentek z niewydolnością żylną miednicy. Ta autorska metoda pozwala na precyzyjną ocenę zaburzeń przepływu krwi, umożliwiając lekarzom dobór optymalnej strategii terapeutycznej. 3 / Klasyfikacja radiologiczno-hemodynamiczna niewydolności układu żył jajnikowych Lekarze Kliniki Flebologii byli pionierami w zastosowaniu metody klejenia żylaków w Polsce. Jako pierwsi wprowadziliśmy tę innowacyjną, małoinwazyjną technikę do praktyki klinicznej w naszym kraju. Zachęcamy do zapoznania się wynikami badania porównującego skuteczność klejenia i laserowej ablacji wewnątrzżylnej w leczeniu niewydolności żylnej kończyn dolnych. 4 / 2-letnie badanie kontrolne oceniające leczenie niewydolności żylnej kończynowej przy użyciu kleju cyjanoakrylowego i laserowej ablacji wewnątrzżylnej Jakie są objawy zakrzepicy żylnej? Dr Venus: wirtualna doradczyni Pacjenta Szukasz odpowiedzi na nurtujące Cię pytanie dotyczące zakrzepicy żylnej? Napisz do Dr Venus! Zadaj pytanie Dr Venus Mam problem z obrzękiem prawej nogi. Możesz mi pomóc? Witaj! Oczywiście. Opisz swój problem, a ja spróbuję znaleźć rozwiązanie. 01 / Pajączki naczyniowe Pajączki naczyniowe to drobne, czerwone lub sine rozszerzenia naczyń krwionośnych pod skórą, przypominające swoim wyglądem pajęczynę. 02 / Żylaki kończyn dolnych Żylaki stanowią trwałe, widoczne przez skórę rozszerzenia powierzchownych żył nóg, powstające w wyniku niewydolności zastawek żylnych. 03 / Obrzęki żylne goleni Obrzęki żylne goleni to widoczne powiększenie objętości tkanek w okolicy podudzia, spowodowane zastojem krwi żylnej i zwiększoną przepuszczalnością naczyń krwionośnych. 04 / Niewydolność żylna miednicy Niewydolność żylna miednicy objawia się przewlekłym bólem miednicy i dyskomfortem, wynikającymi z zastoju krwi żylnej w splotach żylnych narządu rodnego. 05 / Żylne zespoły uciskowe Żylne zespoły uciskowe powstają wskutek utrudnienia odpływu krwi żylnej przez duże pnie naczyniowe w miednicy i jamie brzusznej. 06 / Choroba żylna w ciąży Choroba żylna w ciąży rozwija się pod wpływem zmian hormonalnych i mechanicznych związanych z rozwijającą się ciążą, prowadząc do zastoju żylnego i powstawania żylaków. 07 / Żylaki powrózka nasiennego Żylaki powrózka nasiennego to najczęstszy objaw choroby o nazwie niewydolność żylna miednicy typu męskiego. 08 / Zakrzepica żylna Zakrzepica żylna to poważny stan chorobowy układu żylnego, w którym dochodzi do powstania skrzepliny (zakrzepu) wewnątrz zmienionego naczynia żylnego. 01 / 08 Przyczynowe leczenie chorób żył W Klinice Flebologii stawiamy na przyczynowe leczenie choroby żylnej, wykorzystując nowoczesne podejście diagnostyczne i autorskie metody leczenia. Umów wizytę
