Opis schorzenia

Żylaki okolic intymnych występujące u kobiet to patologiczne poszerzenia naczyń żylnych w obszarze narządów płciowych zewnętrznych, kanałów pachwinowych oraz w okolicy pośladkowej. Często widuje się ich kontynuację i schodzenie przez ciągłość na kończyny dolne (zwykle jest to okolica przyśrodkowo-tylna lub tylna ud). Żylaki okolic intymnych zlokalizowane są na dużo mniejszej przestrzeni niż ma to miejsce w przypadku żylaków kończyn dolnych. Charakteryzują się one zwiększoną krętością, zwiększoną średnicą naczyń żylnych i typowym wielowarstwowym układem. Ich występowanie zależy od dużych sił przeciążeniowych, występujących w czasie ciąży lub w przypadku przebytych zakrzepic proksymalnych kawalno-biodrowych lub biodrowo-udowych.

W Klinice Flebologii stosowany jest podział żylaków okolic intymnych wynikający z ich lokalizacji i mechanizmu powstawania. Z całej puli najczęstsze żylaki zlokalizowane w okolicach intymnych to:

• żylaki sromu i krocza (zdecydowanie najczęstszy typ)
• żylaki kanałów pachwinowych
• żylaki okolicy pośladkowej i podpośladkowej

Każda z tych lokalizacji może charakteryzować się nieco odmienną symptomatologią i wymagać zróżnicowanego podejścia terapeutycznego. Bardzo często żylaki okolic intymnych występują w złożonych układach. Tak dzieje się u wieloródek z wieloosiową niewydolnością żył jajnikowych i gałęzi żył biodrowych wewnętrznych. Takie Pacjentki wymagają dokładnego podejścia diagnostycznego i leczenia wszystkich osi i zlewisk naczyniowych, a nie embolizowania jednej strony. Takie uproszczone podejście terapeutyczne – niepełne hemodynamicznie – powoduje często progresję choroby żylnej w sensie objawowym i utrudnienia w zamykaniu czy rzadziej usuwaniu żylaków okolic intymnych.

Diagnostyka i rozpoznawanie żylaków okolic intymnych

Diagnostyka żylaków okolic intymnych miednicy opiera się na kompleksowej ocenie klinicznej oraz zastosowaniu ultrasonografii dopplerowskiej i zaawansowanych badań obrazowych,takich jak wenografia rezonansu magnetycznego (MRV). Część kliniczna skupia się na zebraniu pełnego wywiadu medycznego dotyczącego objawów, w tym „żylnych”, Pacjentki bardziej świadome zwykle same zauważają problem żylaków okolic intymnych w czasie ciąży. Pojawiają się one już po 24 tygodniu ciąży i stają się coraz większe aż do rozwiązania ciąży. Żylakom okolic intymnych często towarzyszą żylaki atypowe kończyn dolnych, które nie napełniają się bezpośrednio z głównych pni kończynowych, tylko ze sromu, krocza czy z kanału pachwinowego.

Ultrasonografia dopplerowska

USG Doppler jest badaniem nieinwazyjnym, powszechnie dostępnym i w porównaniu do wenografii MR stosunkowo tanim. Największą zaletą badania USG jest możliwość jego wykonania niemalże w każdych warunkach. Najważniejsza w ocenie żylaków okolic intymnych jest pozycja stojąca. To ona ujawnia istotne punkty przecieku żylnego i pokazuje nam istotność tychże miejsc oraz powstałych żylaków na przeciążenie i niewydolność żył kończyn dolnych. W żadnym z innych badań (w tym w badaniu przezpochwowym) nie da się tego odpowiednio szybko i małoinwazyjnie zbadać. Diagnostyka ultrasonograficzna żylaków okolic intymnych to tak naprawdę wycinek oceny Pacjentki z podejrzeniem niewydolności żylnej miednicy albo obturacyjnej (zwykle pozakrzepowej) choroby żylnej miednicy. Badania USG Doppler żył z oceną całościową żył jamy brzusznej, miednicy i żył dna miednicy oraz krocza wymagają odpowiedniego przygotowania i doświadczenia lekarza, także w kontekście umiejętności oceny zmian endometrialnych i pozabiegowych.

Wenografia rezonansu magnetycznego (MRV)

Wenografia MR (ang. Magnetic Resonance Venography, MRV) odgrywa kluczową rolę w dokładnym mapowaniu żylaków okolic intymnych oraz ustalaniu przyczyny ich powstawania. Stanowi zaawansowaną metodę obrazowania całego układu żylnego miednicy i jamy brzusznej. W przeciwieństwie do klasycznej flebografii rentgenowskiej, wenografia MR jest nieinwazyjna i pozwala na wielopłaszczyznową ocenę naczyń wraz z ich otoczeniem tkankowym i narządowym. Badanie to umożliwia dokładną wizualizację anatomii żył dna miednicy, miednicy, w tym żył biodrowych, jajnikowych, oraz całej sieci naczyń krążenia obocznego. Szczególnie istotna jest możliwość dokładnego obrazowania zastoju żylnego, co ma fundamentalne znaczenie w diagnostyce żylaków okolic intymnych. Wartość diagnostyczna wenografii MR jest szczególnie wysoka przy planowaniu zabiegów interwencyjnych, gdyż dostarcza flebologowi lub radiologowi interwencyjnemu precyzyjnej mapy anatomicznej układu żylnego.

Ponadto wenografia rezonansu magnetycznego pozwala na wykrycie ewentualnych anomalii rozwojowych układu żylnego, wykluczenie istotnej klinicznie endometriozy oraz ocenę stanu okolicznych narządów miednicy mniejszej, co może mieć istotne znaczenie w procesie planowania leczenia. Niezaprzeczalną zaletą wenografii MR jest również możliwość wykonywania badania w różnych projekcjach i z wykorzystaniem różnych sekwencji, co zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia nawet subtelnych nieprawidłowości w układzie żylnym. Jest to niewątpliwie badanie trudne technicznie, wymagające dobrego sprzętu (najlepiej systemu 3-Teslowego) oraz należytej współpracy Pacjenta. Analiza badań wenograficznych wymaga dużego doświadczenia klinicznego od radiologa oceniającego te obrazy oraz umiejętności korelacji znalezisk w badaniu MR z badaniem USG Doppler żył miednicy i jamy brzusznej, które w tego typu ocenie jest niezbędne.

Wenografia tomografii komputerowej (CTV)

Wenografia tomografii komputerowej (ang. Computed Tomography Venography, CTV) stanowi zaawansowaną metodę diagnostyczną, która zwykle wykonywana jest w przypadku przeciwwskazań do wykonania wenografii MR u Pacjentki z żylakami okolic intymnych. To specjalistyczne badanie wykorzystuje najnowocześniejszą technologię obrazowania, łącząc promieniowanie rentgenowskie z cyfrowym przetwarzaniem danych, co pozwala uzyskać niezwykle dokładne obrazy układu żylnego. Kluczowym elementem procesu diagnostycznego jest zastosowanie kontrastu jodowego, który podawany dożylnie znacząco zwiększa widoczność naczyń krwionośnych w obrazie tomograficznym.
Główne zalety wenografii TK w diagnostyce żylaków okolic intymnych to: wyjątkowo krótki czas badania (zaledwie 3 minuty), możliwość tworzenia zaawansowanych rekonstrukcji 3D układu naczyniowego, doskonałą rozdzielczość przestrzenną, zdolność do wykrywania anomalii anatomicznych i patologii naczyniowych, w tym żylnych zjawisk uciskowych. Jeśli chodzi o ograniczenia to na pewno jest to dużo niższa rozdzielczość tkankowa w porównaniu do wenografii MR, ekspozycja Pacjentki na promieniowanie jonizujące oraz konieczność podania środka cieniującego dożylnie, który może wywoływać reakcje alergiczne. Dużą wadą un Pacjentek w wieku rozrodczym jest ograniczona skuteczność w wykrywaniu zmian endometrialnych.

Leczenie żylaków okolic intymnych

Leczenie żylaków okolic intymnych rozpoczyna się w większości przypadków od poszukiwania przyczyny ich powstawania i leczenia tejże przyczyny. Najczęstszym błędem strategicznym jest leczenie objawowe żylaków okolic intymnych, bez wyłączenia przekrwienia żylnego w rezerwuarowych naczyniach żylnych miednicy małej. Prawa fizyki płynów (krew też do nich należy) są wszędzie takie same w przyrodzie i tam gdzie oddziałuje na nas grawitacja.

Właściwe leczenie choroby żylnej miednicy jest najczęściej pierwszym etapem leczenia żylaków okolic intymnych. Jest to tzw. leczenie sekwencyjne (etapowe), przeprowadzane zstępująco, czyli od góry do dołu. Przez dziesiątki lat niewydolność żylna kończyn dolnych leczona była jedynie objawowo, często niezgodnie z logiką i kolejnością psucia kolejnych pięter układu żylnego (tzw. leczenie niehemodynamiczne, czyli niezgodne z zasadami fizyki płynów – w tym przypadku krwi krążącej).

Właściwe podejście terapeutyczne wymaga zatem rozpoczęcia leczenia choroby żylnej miednicy (ETAP 1.) np. przy użyciu embolizacji żylnej eliminującej refluks w niewydolnych żyła jajnikowych albo łożysku biodrowym. Zastosowanie nowoczesnych technik embolizacyjnych pozwala na skuteczne zmniejszenie ciśnienia żylnego w obszarze miednicy mniejszej. Dopiero po uzyskaniu kontroli nad głównym źródłem zastoju żylnego i/lub zaburzenia odpływu krwi żylnej można przystąpić do (ETAP 2.) leczenia miejscowego żylaków okolic intymnych i przecieków żylnych z miednicy do żył kończyn dolnych.

Jest to analogiczne postępowanie do sytuacji z życia codziennego, w której najpierw należy zamknąć główny zawór wodny a dopiero później przystępować do naprawy przeciekających rur w instalacji i zalanego mieszkania. W przypadku układu żylnego, próba lokalnego leczenia żylaków bez wcześniejszego opanowania niewydolności głównych pni żylnych najczęściej kończy się niepowodzeniem lub nawrotem choroby żylnej.

Ostatni etap (ETAP 3.) polega na leczeniu niewydolności żylnej kończyn dolnych w sposób małoinwazyjny i oszczędzający jak największą liczbę pni żylnych. Ta nowatorska strategia leczenia znacząco zwiększa skuteczność terapii choroby żylnej w porównaniu do tradycyjnego podejścia skupiającego się głównie na leczeniu objawów. Niewątpliwą zaletą sekwencyjnego leczenia przyczynowego jest możliwość uniknięcia znacznego odsetka niepotrzebnych interwencji żylnych w obrębie układu żylnego kończyn dolnych. Z ponad 10-letniej obserwacji lekarzy Kliniki Flebologii wynika, że u niektórych Pacjentek po wyleczeniu niewydolnie żylnej miednicy, wyleczeniu przecieków żylnych i żylaków okolic intymnych, dochodzi do samoistnej regresji objawów i redukcji refluksu żylnego w głównych osiach żylnych kończynowych. Pozwala to zaoszczędzić wiele pni żylnych, które dawniej były niepotrzebnie i bezpowrotnie usuwane bądź zamykane przy użyciu technik wewnątrzżylnych.

Niewydolność żylna miednicy – co o jej objawach powinna wiedzieć każda kobieta?

Niewydolność żylna miednicy – niedodiagnozowany problem wielu kobiet. 🤫 W tym filmie ujawniamy objawy, o których powinnaś wiedzieć: od bólu po problemy z życiem intymnym. Kompleksowa wiedza, która może Ci pomóc na wyciągnięcie ręki! 💡