Występowanie żylnych zespołów uciskowych związane jest najczęściej z anatomicznie niekorzystnym ułożeniem naczyń żylnych względem głównych pni tętniczych, bądź wynika z obecności utrudnionego odpływu krwi żylnej wskutek występowania nieprawidłowej masy (np. guza czy tętniaka), która istotnie wpływa na funkcjonowanie żył kończyny dolnej, miednicy małej czy jamy brzusznej.
W naszej codziennej praktyce flebologicznej coraz częściej spotykamy pacjentów, którzy przez lata bezskutecznie poszukują przyczyny niespecyficznych dolegliwości ze strony jamy brzusznej czy miednicy małej. U osób z utrudnionym odpływem krwi żylnej widujemy typowo poszerzone żyły w układach powierzchownym i głębokim, w tym tzw. żylaki atypowe, często już w młodym wieku. U kobiet dość znamiennym objawem jest występowanie żylaków atypowych już przed urodzeniem pierwszego dziecka. O możliwości występowania żylnego zespołu uciskowego należy pomyśleć w szczególności u osób z przewlekłym bólem brzucha i miednicy, u których wykluczono typowe dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
dr Cezary Szary
Żylne zespoły uciskowe to jedna z najbardziej niedocenianych przyczyn występowania niewydolności żylnej u młodych osób, żylaków atypowych, żylaków nawrotowych oraz zakrzepic żylnych o ciężkim przebiegu.
Opis schorzenia
Żylne zespoły uciskowe to najszczęstsza przyczyna pierwotnej niewydolności żylnej kończyn dolnych.
Objawy bólowe w przebiegu żylnych zespołów uciskowych często lokalizują się w podbrzuszu.
Rozwój układu żylnego jamy brzusznej i miednicy małej jest zjawiskiem bardzo złożonym i tym samym podatnym na różne zaburzenia. Prawidłowe pojawianie się i zanikanie pni żylnych w tej części ciała obserwowane w życiu płodowym zapewnia prawidłowy rozwój wielu organów i ich należyte działanie w przyszłości.
Sytuacja się komplikuje, gdy głównie pnie naczyniowe w życiu płodowym umiejscawiają się nieprawidłowo, co skutkować może zaburzonym układem naczyń żylnych w stosunku do tętnic i uciskaniem tych pierwszych przez drugie.
Do najczęstszych żylnych zespołów uciskowych zaliczamy: zespół dziadka do orzechów oraz zespół May-Thurnera.
Zespół dziadka do orzechów związany jest ze zjawiskiem zaburzonego odpływu krwi żylnej z obszaru spływu lewej żyły nerkowej. Do ucisku lewej żyły nerkowej dochodzi najczęściej w miejscu jej krzyżowania na poziomie tętnicy krezkowej górnej (wariant przedni) lub w przypadku jej zaortalnego położenia (wariant tylny).
Zespół May-Thurnera związany jest ze zjawiskiem zaburzonego odpływu krwi żylnej z obszaru spływu układu żył biodrowych po lewej stronie ciała. Do ucisku dochodzi typowo na poziomie skrzyżowania tętnicy biodrowej wspólnej prawej z żyłą biodrową wspólną lewą. Ujawnianie się tego typu nieprawidłowości anatomicznych występuje częściej u kobiet. W wielu przypadkach pewne objawy skrzyżowania naczyń widoczne są już przed porodem, a w sposób najbardziej dobitny po urodzeniu pierwszego dziecka
Zjawisko dziadka do orzechów należy do najczęstszych pierwotnych wariantów uciskowych na spływy żylne w organizmie człowieka. Najczęściej obserwujemy je na poziomie skrzyżowania lewej żyły nerkowej i tętnicy krezkowej górnej tuż pod jej odejściem od aorty brzusznej.
Zjawisko dziadka do orzechów należy do najczęstszych pierwotnych wariantów uciskowych na spływy żylne w organizmie człowieka. Najczęściej obserwujemy je na poziomie skrzyżowania lewej żyły nerkowej i tętnicy krezkowej górnej tuż pod jej odejściem od aorty brzusznej.
Zjawisko "dziadka do orzechów" w obrazach angio-TK jamy brzusznej
Zespół dziadka do orzechów - na czym polega?
Anatomiczne zjawisko "dziadka do orzechów" polega na zaburzeniach odpływu krwi żylnej na poziomie spływu lewej żyły nerkowej. Związane jest ono z szeregiem objawów klinicznych, które wynikają z zaburzeń przepływu krwi w samej żyle nerkowej oraż żyłach do niej uchodzących, takich jak: żyły jajnikowa (lub jądrowa) czy żyły przykręgosłupowe.
Zjawisko dziadka do orzechów występuje wówczas, gdy tętnica krezkowa górna odchodzi od aorty brzusznej pod bardzo małym kątem. Tak małym, iż swobodne przejście lewej żyły nerkowej jest anatomicznie niemożliwe. Dochodzi wówczas (wraz z rośnięciem dziecka) do postępującego ucisku i rozpłaszczenia pnia żylnego. Sytuację pogłębia zazwyczaj uwydatniona krzywizna kręgosłupa.
Do typowych objawów zespołu dziadka do orzechów należą:
bóle brzucha, podbrzusza lub pleców, szczególnie często lokalizujące się po stronie lewej
przymusowe ustawienie kręgosłupa z jego odchyleniem na lewo
bolesność w rzucie jajników, częściej po stronie lewej
Zjawisko May-Thurnera po raz pierwszy dokładnie opisane zostało w roku 1965. Współcześnie definiowane jest ono jako utrudnienie odpływu krwi żylnej z poziomu kończyny dolnej lewej powstałe wskutek obecności zmian o typie przegrody (przegród) w świetle lewej żyły biodrowej wspólnej lewej lub z powodu jej ucisku, wywołanego przez przebiegającą w bezpośredniej bliskości tętnicę biodrową wspólną prawą.
Zjawisko May-Thurnera po raz pierwszy dokładnie opisane zostało w roku 1965. Współcześnie definiowane jest ono jako utrudnienie odpływu krwi żylnej z poziomu kończyny dolnej lewej powstałe wskutek obecności zmian o typie przegrody (przegród) w świetle lewej żyły biodrowej wspólnej lewej lub z powodu jej ucisku, wywołanego przez przebiegającą w bezpośredniej bliskości tętnicę biodrową wspólną prawą.
Pacjentka z zespołem pozakrzepowym w przebiegu zjawiska May-Thurnera (wenografia MR)
Zespół May Thurnera - jak się objawia?
Ucisk lewej żyły biodrowej wspólnej na poziomie jej skrzyżowania z prawą tętnicą biodrową wspólną i niekorzystne konsekwencje z tego wynikającego, to jedno z ważniejszych zjawisk anatomicznych w układzie żylnym, doprowadzające do wczesnej niewydolności żylnej miednicy, niewydolności żylnej kończyn dolnych (częściej lewej), a także groźnej dla życia zakrzepicy proksymalnej w lewej kończynie dolnej.
Określenie zespół May-Thurnera używane jest wyłącznie w sytuacjach, gdy niewłaściwa konfiguracja naczyń powoduje występowanie objawów typowych dla zaburzonego odpływu krwi żylnej zarówno z poziomu miednicy małej, jak i kończyn dolnych.
Zjawisko May-Thurnera ujawnia się najczęściej u kobiet będących w ciąży. Wynika to bezpośrednio ze zwiększającej się ciasnoty w czasie wzrastania płodu i dodatkowych niesprzyjających warunków w odpływie krwi żylnej z miednicy.
Wariant ucisku lewej żyły biodrowej wspólnej przez tętnice biodrową wspólną prawą (rzadziej lewą) może powodować:
ciężką formę zakrzepicy żylnej (tzw. proksymalną), obejmującej segment biodrowo-udowy
zakrzepice nawrotowe w przypadkach nieleczonych
zaburzenia odpływu krwi doprowadzające do silnego chromania żylnego w lewej nodze
żylaki powrózka nasiennego u mężczyzn
żylaki miednicy u kobiet
zaawansowaną niewydolność żylną z powstawaniem niegojących się owrzodzeń żylnych włącznie
żylaki atypowe na nodze lewej
dyskomfort z towarzyszącym obrzękiem i ciężkością występujący częściej w lewej nodze
Diagnostyka żylnych zespołów uciskowych oparta jest współcześnie na wykorzystaniu najnowszych metod obrazowych. Często należyte zdiagnozowanie problemu i zaplanowanie leczenia wymaga użyciu kilku z poniższych metod. W dalszym ciągu badaniem z wyboru, szczególnie na etapie wstępnym, jest dobrze wykonane badanie USG Doppler żył kończyn dolnych, okolic intymnych, miednicy małej i jamy brzusznej.
Diagnostyka żylnych zespołów uciskowych oparta jest współcześnie na wykorzystaniu najnowszych metod obrazowych. Często należyte zdiagnozowanie problemu i zaplanowanie leczenia wymaga użyciu kilku z poniższych metod. W dalszym ciągu badaniem z wyboru, szczególnie na etapie wstępnym, jest dobrze wykonane badanie USG Doppler żył kończyn dolnych, okolic intymnych, miednicy małej i jamy brzusznej.
W zależności od potrzeb diagnostycznych specjaliści Kliniki Flebologii wykonują pełne spektrum badań obrazowych układu żylnego, tj.:
flebografię klasyczną przy pomocy cyfrowego angiografu
warikografię klasyczną (obrazowanie żylaków w czasie selektywnego podania środka kontrastowego)
wenografię kontrastową w przy użyciu tomografii komputerowej (CTV)
wenografię kontrastową i bezkontrastową przy pomocy rezonansu magnetycznego (MRV)
wewnątrzżylne badanie ultrasonograficzne (IVUS)
Badania analizowane przez naszych lekarzy radiologów wykonywane są w pracowniach diagnostyki obrazowej Centrum Medycyny Sportowej w Warszawie przy ul. Wawelskiej 5 (Klinika Flebologii znajduje się w tym samym budynku) oraz w Szpitalu Medicover w Warszawie (dzielnica Wilanów).
Pacjent z zespołem dziadka do orzechów w wenografii MR
Sposoby leczenia
Jeszcze kilka-kilkanaście lat temu jedyną opcją terapeutyczną dla pacjentów z żylnymi zespołami uciskowymi było leczenie operacyjne.
Obecnie w erze daleko rozwiniętej diagnostyki obrazowej (flebografia cyfrowa, ultrasonografia wewnątrznaczyniowa IVUS), a także dzięki współczesnym technikom radiologii interwencyjnej, stosuje się leczenie wewnątrznaczyniowe lub wewnątrznaczyniowe połączone z chirurgią małoinwazyjną (tzw. postępowanie hybrydowe).
Dokładne zdiagnozowanie zjawiska, określenie stopnia ucisku pnia żylnego oraz konfiguracji wszystkich naczyń żylnych i tętniczych, pozwalają na zastosowanie wewnątrznaczyniowego leczenia celowanego. Terapia żylnych zespołów uciskowych polega na wyleczeniu przyczyny (np. wystentowaniu zwężonego naczynia żylnego) i w dalszej kolejności na eliminacji skutków choroby, tj. najczęściej zamknięciu powstałych wcześniej żylaków (np. przy użyciu technik embolizacyjnych).
W Klinice Flebologii decyzja i planowanie ewentualnego zabiegu poprzedzane są zawsze wykonaniem dokładniejszych badań obrazowych. Przed podjęciem ostatecznej decyzji co do wyboru metody leczenia konieczna jest konsultacja u specjalistów z naszego zespołu: radiologa, radiologa interwencyjnego i chirurga naczyniowego.
Pacjent z zespołem May-Thurnera leczony przy pomocy implantacji stentu żylnego
Wenoplastyka żylna z jednoczasową embolizacją - jak przebiega zabieg?
Zabieg wenoplastyki (angioplastyki balonowej) żyły nerkowej lewej z jednoczasową embolizacją niewydolnych żył jajnikowych to procedura małoinwazyjna wykonywana z dostępu przezskórnego (bez nacięć), powodująca poprawę odpływu krwi żylnej z lewej żyły nerkowej (korygująca zjawisko "dziadka do orzechów") i znosząca niewydolność żylną miednicy.
Więcej informacji na temat leczenia przy użyciu nowoczesnych małoinwazyjnych technik embolizacyjnych można znaleźć w dziale EMBOLIZACJE ŻYLNE.
ZAKRES CEN ZA JEDEN ZABIEG WENOPLASTYKI Z JEDNOCZASOWĄ EMBOLIZACJĄ ŻYLNĄ: od 13 500 zł
Podsumowanie
zespoły "dziadka do orzechów" i May-Thurner należą do najczęstszych postaci żylnych zespołów uciskowych
zakrzepica układu głębokiego, zakrzepice nawrotowe, żylaki atypowe czy trudno gojące się owrzodzenia żylne goleni to konsekwence źle leczonych lub nieleczonych żylnych zespołów uciskowych
współczesne metody diagnostyczne, takiej jak: USG Doppler, IVUS, wenografia MR lub TK czy flebografia cyfrowa pozwalają na właściwe zdiagnozowanie problemu w przypadkach żylnych zespołów uciskowych
współcześnie w leczeniu żylnych zespołów uciskowych wykorzystywane są małoinwazyjne techniki wewnątrznaczyniowe lub techniki wewnątrzżylne wespól z chirurgią naczyniową
Klinika Flebologii to nowoczesna placówka medyczna zlokalizowana w sercu Warszawy oferująca diagnostykę i kompleksowe leczenie wszystkich chorób układu żylnego!
