Przyjmuje się, że żylaki powrózka to problem dotykający blisko 15% populacji męskiej.

Szacuje się, że wśród mężczyzn z potwierdzoną niepłodnością pierwotną częstość występowania tej choroby wynosi blisko 30-40%, a w populacji męskiej z postacią wtórną niepłodności aż u 80% panów. Trzeba podkreslić, iż w populacji mężczyzn z normalnymi parametrami nasienia problem żylakow powrózka nasiennego występuje także i to z częstością 12%. 

Powstawanie żylaków powrózka nasiennego to efekt szeroko rozumianej niewydolności żylnej miednicy. Proces ich powstawania jest nieco bardziej skomplikowany niż się powszechnie uważa. 

U mężczyzn niewydolność żylna miednicy związana jest najczęściej ze złym funkcjonowaniem lewej żyły jądrowej. Wyjściowo, tj. w młodym wieku (13-25 r.ż.), dotyczy to jedynie 70-80% przypadków stwierdzanych niewydolności. Reszta to procesy bardziej złożone związane z nieprawidłowym anatomicznie rozkładem naczyń czy żylnymi zespołami uciskowymi. Z czasem większość stwierdzanych przez nas niewydolności lewostronnych, kończy się niewydolnością żylną 2-stronną.

Żylaki powrózka nasiennego dzielimy na pierwotne i wtórne. Ta pierwsza grupa stanowi znaczącą większość. Jest efektem wadliwej anatomii i wrodzonej dysfunkcji ukłądu zastawkowego lewej żyły jądrowej (najczęściej całkowitym brakiem zastawek lub ich skąpym rozkładem). Posiadanie dużych żylaków w obrębie lewej części worka mosznowego zwykle przekłada się na postępujące zaburzenia działania spływu żylnego z obszaru jego prawej części. Jest to tzw. mechanizm przeciążeniowy, widziany bardzo często. Upośledzony odpływ krwi żylnej z obu jąder i najądrzy skutkuje upośledzeniem produkcji nasienia.

Najczęstszym odchyleniem u pacjentów z żylakami powrózka jest zaburzona ruchomość plemników i spadek ich ilości do wartości < 20 milionów/ml (dane wg WHO). Przyczyny wtórnego zwiększenia ciśnienia w splotach wiciowatych powrózka widujemy w różnych typach żylnych zespołów uciskowych, doprowadzających do kompresji żyły nerkowej lewej, żył jądrowych lub biodrowych, np. w przebiegu chłoniaka, zespole dziadka do orzechów czy też przy tętniaku aorty brzusznej. Szacuje się, że żylne zespoły uciskowe stanowią nawet 20% przyczyn powstawania żylaków powrózka nasiennego. U tych Pacjentów leczenie chirurgiczne (zarówno laparoskopowe, jak i mikrochirurgiczne) jest z założenia na dłuższą metę nieskuteczne, gdyż nie znosi przyczyny problemu.

Wielu Pacjentów z niewielkimi żylakami powrózka nie odczuwa istotnych objawów. Przy istotnym refluksie żylnym i dużych żylakach powrózka pacjenci odczuwają ciężkość w rzucie worka mosznowego wraz z jego obrzmieniem.  

Stan długotrwałego zastoju żylnego doprowadzić może do spadku objętości jądra i niepłodności. Z naszej praktyki codziennej wynika, iż przy zaawansowanych żylakach powrózka nasiennego, częściej w przypadkach zajęcia obustronnego, występuje niewydolność żylna kończyn dolnych i powstające w jej przebiegu tzw. żylaki atypowe.  W tych przypadkach dokładna ocena przecieków żylnych z worka mosznowego do kończyn dolnych jest niezbędna przed podjęciem właściwego leczenia niewydolności żylnej kończyn dolnych.

Żylaki powrózka nasiennego w zależności od stadium zaawansowania klinicznego dzielimy na trzy stopnie. Stopień I: wyczuwalne przez skórę jedynie przy próbie Valsalvy. Stopień II: wyczuwalne na stojąco przy swobodnym oddechu. Stopień III: widoczne przez skórę worka mosznowego. Trzeba jednak pamiętać, iż jest to podział o historycznym już znaczeniu, gdyż sama wielkość żył nie jest kluczowa. Największa znaczenie ma rozkład refluksu żylnego, przeniesienie niewydolności na żyły kończyn dolnych, przeciążenie żył biodrowych i powstające w ich efekcie objawy kliniczne.

Metodą z wyboru w diagnostyce żylaków powrózka nasiennego jest badanie USG Doppler żył miednicy i jamy brzusznej z oceną worka mosznowego. W Klinice Flebologii dokonywana jest zawsze ocena przepływów i średnicy żył jądrowych w badaniu przezbrzusznym. W czasie tego badania sprawdzana jest również wydolność spływów biodrowych. Ograniczanie badania układu żylnego do analizy żył wewnątrz samej moszny nie jest wystarczające.

Decyzja o leczeniu żylaków powrózka nasiennego u mężczyzn podejmowana jest w przypadku objawowej postaci choroby, w sytuacjach potwierdzonych zaburzeń składu nasienia (oligospermia) i tym samym przy realnym podejrzeniu niepłodności ze strony męskiej.

Dodatkowym wskazaniem jest niewydolność żylna kończyn dolnych i powstałe z jej powodu żylaki atypowe na kończynach dolnych, których wyleczenie zależy od likwidacji przecieków żylnych z poziomu kanałów pachwinowych czy samego worka mosznowego. 

W leczeniu żylaków powrózka wykorzystuje się różne techniki. Obecnie klasyczne techniki chirurgiczne wyparte zostały przez metody mikrochirurgiczne i laparoskopowe. Warto podkreślić, iż techniki urologiczne nie przynoszą spodziewanych rezultatów w przypadku żylnych zespołów uciskowych, bądź niekorzystnych dla przepływu wariantów anatomicznych (złożone układy, warianty spływu glównych pni) rozkładu naczyń żylnych w miednicy czy jamie brzusznej. Podwiązywanie żył jądrowej (jądrowych) jest w tych przypadkach jedynie leczeniem objawowym, w ocenie długoletniej mało skutecznym, czasami wręcz szkodliwym, gdyż doprowadza do powstawania krążenia obocznego, które jest często trudne do leczenia wewnątrznaczyniowo.

Jedynym sposobem przyczynowego leczenia w przypadku zespołów May-Thurnera czy zespołu dziadka do orzechów są metody wewnątrzżylne. Najbardziej skuteczne i najmniej inwazyjne ze wszystkich metod leczenia żylaków powrózka nasiennego są metody oparte na technice embolizacji wewnątrzżylnej, wykonywanej z niemalże bezbolesnego dostępu przezskórnego. 

Metoda embolizacji wewnątrzżylnej pozwala w sposób wyjątkowo małoinwazyjny (niepotrzebne jest znieczulenie ogólne) i dokładny zamknąć, bez nacinania, źle działające naczynie żylne odpowiadające za refluks i tworzenie żylaków w obrębie worka mosznowego. U Pacjentów zgłaszających się w młodych wieku najczęściej zamykana jest lewa żyla jądrowa i jej odgałęzienia. U Pacjentów starszych (zwykle po 30-35 r.ż.) zwykle niewydolne są już 2 żyły jądrowe. Zabiegi wewnątrzżylne pozwalają wyleczyć również rzadsze przyczyny żylaków worka mosznowego, w przypadku których klasyczne podejście urologiczne jest nieskuteczne.

Żylaki atypowe występujące na nogach wywołane są inną przyczyną niż niewydolność głównych pni żylnych układu powierzchownego. Mimo, że ich częstość występowania w populacji męskiej jest mniejsza niż u kobiet, to jednak jest to problem dość rozpowszechniony.

Znaczny odsetek mężczyzn, u których od dzieciństwa występują pierwotne żylaki powrózka nasiennego, następnie wtórnie do nich żylaki worka mosznowego, będzie miało na nogach tzw. żylaki atypowe.

Z naszej praktyki codziennej wynika, iż problem żylaków atypowych występujących wtórnie do żylaków powrózka nasiennego to zagadnienie znacznie niedodiagnozowane i niedoceniane, szczególnie w kontekście kwalifikacji pacjentów do zabiegów likwidacji żylaków na nogach, a także w grupie pacjentów z tzw. żylakami nawrotowymi.

Klinika Flebologii jest miejscem, w którym kompleksowo zajmujemy się diagnostyką żylaków atypowych na nogach (w USG Doppler, wenografii TK i MR oraz we flebografii cyfrowej) oraz ich leczeniem najmniej inwazyjną i najbardziej skuteczną na rynku metodą, czyli embolizacją wewnątrzżylną z dostępu przezskórnego.

ZAKRES CEN ZA ZABIEG EMBOLIZACJI ŻYLNEJ ŻYLAKÓW POWRÓZKA NASIENNEGO: od 8600 do 11000 zł